Uczucie niedrożności nosa – czy to objaw choroby zatok?
Poznaj przyczyny niedrożności nosa
Niedrożność nosa jest stanem, w którym powietrze nie może swobodnie przepływać przez nos - mamy wówczas wrażenie ciśnienia w nosie. Najczęstszą przyczyną tej dolegliwości jest infekcja powodująca obrzęk błony śluzowej - typowo wirusowa, krótkotrwała, samoistnie ustępująca (najczęściej do 10 dni), a więc wszystkim dobrze znane przeziębienie. Zapalenie zatok również bardzo często współistnieje z uczuciem zatkanego nosa, bowiem anatomicznie śluzówki obu obszarów łączą się ze sobą.
Trzeba jednak pamiętać także o innych przyczynach tego objawu takich jak:
wady rozwojowe, skrzywienie przegrody nosa, alergie, nowotwory, ciało obce, choroby autoimmunologiczne (np. ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń), przewlekłe stosowanie leków miejscowo obkurczających błonę śluzową nosa (polekowy nieżyt) czy polipy.
Przeziębienie a zapalenie zatok – jak je rozróżnić?
Przeziębienie jest szerokim pojęciem obejmującym zespół objawów związanych z zapaleniem błony śluzowej nosa, gardła i zatok przynosowych, w wyniku zakażenia wirusowego o ostrym przebiegu. Inaczej nazywane jest wirusowym zapaleniem nosogardła lub wirusowym zapaleniem nosogardła i zatok przynosowych. Oznacza to, że jednym ze składowych przeziębienia może być, ale nie musi, również zapalenie zatok.
Objawy przeziębienia mogą być różnorodne, nie zawsze występują wszystkie z wymienionych poniżej:
- Gorączka lub stan podgorączkowy (częściej)
- Osłabienie, ból głowy, mięśni
- Ból gardła, drapanie w gardle, zaczerwienienie jego tylnej ściany, czasem chrypka
- Nieżyt nosa z typową ewolucją kataru:
najpierw wodnista wydzielina (uczucie wody w nosie), spływająca po tylnej ścianie gardła później wrażenie niedrożności nosa, trudność w oddychaniu, upośledzenie węchu następnie wydzielina o zielonkawym zabarwieniu, gęsta, niekiedy nawet ropna. Intensywny katar, wymaga częstego wydmuchiwania, co powoduje podrażnienie i daje obraz spuchniętego, zaczerwienionego, nosa. - Kaszel – najpierw suchy, później najczęściej przechodzi w wilgotny
- Zapalenie spojówek – rzadko, powodowane głownie przez adenowirusy
- Osutka skórna - rzadko
Objawem zapalenia zatok jest przede wszystkim ból i uczucie rozpierania w ich lokalizacji (w okolicy czoła, policzków lub nieprecyzyjnie zlokalizowany ból głowy). Dolegliwości nasilają się zwłaszcza przy pochylaniu głowy. Często występuje również katar, z typową jego ewolucją jak w przeziębieniu oraz upośledzony węch. Spływająca po tylnej ścianie gardła wydzielina zwykle wywołuje kaszel. W rzadkich przypadkach pojawia się obrzęk tkanek miękkich okolicy oczu. Chory czuje się osłabiony, może mieć również stan podgorączkowy (częściej) lub gorączkę.
Jak udrożnić zatkany nos?
Przejściowa niedrożność nosa może pojawić się fizjologicznie, czyli nie być oznaką żadnej choroby. Jest wówczas zwykle jednostronna i utrzymuje się do czterech godzin, po czym samoistnie ustępuje. Wynika z chwilowego poszerzenia naczyń krwionośnych nosa i nie należy się nią martwić, o ile nie występuje bardzo często.
Jeśli jednak uczuciu zatkanego nosa towarzyszą inne objawy, np. wydzielina lub krwawienie z nosa, ból głowy, kaszel, złe samopoczucie, czy powiększenie węzłów chłonnych lub niedrożność utrzymuje się dłuższy czas, należy zgłosić się do lekarza. Specjalista zbada chorego, zleci dodatkowe badania jeśli uzna taką konieczność i zastosuje skuteczne, a przede wszystkim bezpieczne preparaty.
Jednym z domowych sposobów na poprawę komfortu oddychania są inhalacje. Przy nosie zatkanym zalegającą wydzieliną najlepiej sprawdzą się nebulizacje z hipertonicznego roztworu soli fizjologicznej. Powodują one napływ wody do nosa, a tym samym upłynnienie wydzieliny i łatwiejsze jej usunięcie- częściowo spływa także po tylnej ścianie gardła do dróg oddechowych wywołując kaszel. Z tego względu tego typu inhalacje zaleca się stosować najpóźniej kilka godzin przed snem, a najlepiej rano. Skuteczne są również nebulizacje z ziół wykazujących działanie przeciwzapalne, takich jak rumianek, tymianek, szałwia czy lipa. Kolejną skuteczną metodą na walkę z niedrożnością są preparaty zwężające naczynia krwionośne nosa (np. fenylefryna czy pseudoefedryna). Trzeba jednak pamiętać aby nie nadużywać tych środków, co mogłoby wywołać błędne koło w postaci polekowego nieżytu nosa.
W przypadku produktów złożonych, zawierających np. fenylefrynę, kwas acetylosalicylowy i chlorofenaminę działamy wielokierunkowo redukując nadmierną wydzielinę z nosa, gorączkę, dreszcze, ból gardła, mięśni, kości i stawów oraz uciążliwy ból głowy spowodowany zmniejszeniem drożności zatok przynosowych (w wyniku obrzęku błony śluzowej nosa i ograniczenia jego drożności).
Na wielu stronach internetowych można przeczytać, że ostre potrawy redukują uczucie zatkanego nosa. Wśród składników wykazujących to działanie wymienia się czosnek, cebulę oraz surowe ostre papryczki, takie jak serrano czy jalapeño. Efekt ten jest jednak zazwyczaj bardzo krótkotrwały i nie u wszystkich wystąpi. Nadmierne spożywanie ostrych potraw może się również przyczynić do chorób przewodu pokarmowego takich jak chociażby refluksowe zapalenie przełyku (często objawiające się zgagą). Z tego względu zwykle nie zaleca się żadnej specjalnej diety pacjentom z niedrożnością nosa. Sytuacja wygląda inaczej u chorych z alergicznym nieżytem nosa, których dolegliwości nasilają się po spożyciu określonych składników. Są to tzw. reakcje krzyżowe, gdy uczulenie na alergeny pyłków,wyzwala reakcję na alergeny pokarmowe przypominające je budową. Wówczas wykluczenie ich z diety staje się niezbędnym elementem leczenia.
Najlepszym sposobem na uniknięcie przeziębienia jest systematyczne wzmacnianie odporności. Regularna, umiarkowana, aktywność fizyczna i zdrowa dieta, najlepiej śródziemnomorska, to najlepsze co możemy zrobić dla naszego organizmu. Choroba przeziębieniowa wywoływana jest przez wiele różnych wirusów, dlatego póki co nie ma szczepienia chroniącego przed tymi wszystkimi patogenami. Dodatkowo, udowodniono naukowo, że przyjmowanie (od 8 dni do 12 tyg.) preparatu jeżówki może zmniejszyć ryzyko zachorowania.